|
Kamieniec Ząbkowicki w czasach pokoju
„A najpiękniejszym kwiatem w tym ogrodzie Śląska, świetlanym miejscem w najurokliwszej okolicy na świecie“ [cyt. za Fryderykiem II królem Prus] jest niewątpliwie często odwiedzany Camenz ze swoim imponującym pałacem i wspaniałym parkiem, starym, choć jak zwykle pięknym, z daleka widocznym i słynnym katolickim kościołem, nowym, ozdobionym wysoką i smukłą wieżą kościołem ewangelickim oraz cieszącymi oko przyjaznymi domami“
Julius Peter: Frankenstein, Camenz und Wartha in Schlesien (…). Podręcznik dla podróżnych i tutejszych, Kłodzko 1885.
Długo przed budową pałacu zajął się Schinkel odnowieniem zniszczonego przez pożar kościoła klasztornego. W roku 1841 zostały sporządzone przez Martiusa liczne projekty, które jednak nie zostały zrealizowane. Po roku 1889 zostało odbudowane wnętrze, a w 1904_ roku, po zdjęciu dawnych warstw tynku, odrestaurowano również fasadę. W roku 1920 przeniesiono w inne miejsce ołtarze Św._Św. Bernerda i Benedykta, które dotąd zasłaniały widok na ołtarz główny. Ze niszczonych w r.1817 chóralnych stall pozostały dwie ławy, które ustawiono w nawach bocznych.
Dzięki charytatywnej działalności księżniczki Marianny gminie przybyło wiele instytucji użyteczności publicznej. Tuż po „powstaniu tkaczy” 1844/45 ufundowała ona szkołę ewngelicką, w roku 1855 przybył „Albrechtshaus“ (Dom Albrechta) jako przytułek dla sierot, a w czasie niemiecko-austriackich wojen Marianna udostępniła w 1866 roku część pałacu na lazaret. Ostatnim zadaniem, jakie otrzymał od niej „dworski dyrektor budowniczy“ Martius była budowa ewangelickiego kościoła parafialnego, który powstał w latach 1875-1885 w stóp Góry Zamkowej.
W roku 1873 Kamieniec Ząbkowicki został przyłączony do linii kolejowej Wrocław-Międzylesie w kierunku Czech. Przecinała ona odcinek między Legnicą a Opolem, zaistaniała więc potrzeba zbudowania dużego dworca węzłowego.
W 1873 roku książę Albrecht (syn) osiedlił się w pałacu, który otrzymał od matki w prezencie z okazji swego ślubu z Marie von Sachsen-Altenburg (1854-1898). Tu też wychowali się jego synowie, w tym książę Friedrich Wilhelm (1880–1925) – w latach 1911 i 1918 landrat okręgu ząbkowickiego. Książę Albrecht (1837-1906) był począwszy od roku 1871 generałem dowodzącym w dawnym Królestwie Hannoveru, a w 1885 roku został obrany regentem Księstwa Brunszwiku. W Kamieńcu Ząbkowickim spędzał on zwykle lato. Bardzo związany z gminą, ufundował tu w 1883 roku szpital im. Marianny („Mariannenstift“).
Po jego śmierci następcą został najstarszy syn Albrechta, Friedrich Heinrich (*1874). Zmarł on w roku 1940 jako ostatni męski potomek „linii Albrechtów“ i został pochowany w parkowym mauzoleum.
Gdy 1 września 1939 spadły pierwsze bomby m.in. na położone zaledwie 120 km na Wschód od Wrocławia polskie miasteczko Wieluń, rozpoczął się ostatni rozdział niemieckiej historii Kamieńca. Podczas gdy druga wojna światowa rozprzestrzeniała się w Europie, a wojska Wehrmachtu i komanda SS zajęły Polskę i ZSRR, gdzie rozpętały nieludzki i zbrodniczy reżim, na Śląsku aż do końca 1944 roku panował sielankowy spokój.
|
