|
Powstanie zamku Kamenec w roku 1096
„A kiedy zamek o nazwie Brido [Bardo] ponad rzeką o nazwie Niza [Nysa] został zniszczony, zbudował książę Bracizlaus tego czasu [przebywając] z całą swoją drużyną w Polsce, w dół biegu tejże rzeki, podobnie obwarowany zamek na szczycie wysokiej góry, od której wziął on nazwę Kamenec.”
Praska Kronika Kosmy, ok. 1120 r.
Według przekazu kronikarza Kosmy, Kamieniec powstał w roku 1096, po tym jak czeski książę Břetislav II kazał zburzyć stojący na granicy polskiej nad Nysą Kłodzką zamek. Na jego miejscu, o parę kilomerów dalej w dół jej biegu, zbudował on nowy zamek „Kamenec”, który stanął na straży szlaku wiodącego z Pragi do Wrocławia, stanowiąc przy tym bazę wypadową dla wypraw wojennych skierowanych w głąb Śląska.
Tłem historycznym tej budowy były spory terytorialne między Polską a Czechami. Śląsk znajdował się do połowy X wieku prawie w całości pod wpływem czeskiego rodu Przemyślidów, lecz kiedy ekspansja ich dotarła na ziemie między Wartą a Wisłą, książęta piastowscy poczuli się zagrożeni i wypowiedzieli Czechom wojnę. Kres walkom położył zawarty w 1137 roku pokój w Kłodzku (niem. Pfingstfrieden), w wyniku którego Przemyślidzi zostali wyparci na tereny południowych Sudetów. Ziemia ząbkowicka dostała się pod panowanie piastowskiego księcia Bolesława III Krzywoustego. Rozkazał on wybudować w Bardzie nowy zamek graniczny, pełniący zarazem rolę centralnej kasztelanii na dobrach książęcych. Pozbawiony swej uprzedniej funkcji zamek Kamenec otrzymał Wincenty z Pogorzeli, przeor dziecezji wrocławskiej. Jako kanonik klasztoru augustianów Św. Marii Panny na Piasku sprzeciwił się on reformie opata Gauthiera z Arrouaise i sprowadził się wraz z kilkoma mnichami w roku 1210 do Kamieńca, aby założyć tam podległe klasztorowi Na Piasku probostwo._W roku 1216 rozpoczęto budowę kościoła klasztornego, wzorowanego również na wrocławskim kościele maryjnym. Z chwilą powrotu Wincentego, tym razem w funkcji świeżo upieczonego opata klasztoru Na Piasku, do Wrocławia, opuszczony przez niego konwent kamieniecki opanował brak dyscypliny, w wyniku czego powstrzymana została budowa kościoła. Biskup wrocławski Thomas I wypędził nieposłusznych mnichów z Kamieńca, a zlecenie jego ponownego zasiedlenia otrzymał klasztor cysterski w Lubiążu. W ostatnich latach wykonano badania, z których wynika, że przy budowie kościoła cysterskiego zostały wykorzystane pozostałości po kościele augustiańskim. Nie wiadomo jednak nadal, gdzie dokładnie znajdował się dawny czeski zamek. Istnieje co prawda przekaz z roku 1592, według którego opuszczoną budowlę zamkową mieliby wykorzystać pod budowę klasztoru augustianie, lecz bardziej prawdopodobna wydaje się wersja głosząca, że zamek znajdował się powyżej często zagrożonych powodzią terenów klasztornych. Jest też możliwe, że stał on na Górze Zamkowej i tym samym mógł być poprzednikiem pałacu Hohenzollernów.
|
