HsS_10_3

Wybrane miasta i wsie klasztorne
Od XIII do XXI wieku
Chełmsko Śląskie, Braszowice, Złotów, Sieroszów

Chełmsko Śląskie (pow. Kamienna Góra)
Założone ok. 1275 roku i położone w zlewisku rzek Bóbr i Zadrna Chełmsko Śląskie zostało sprzedane klasztorowi krzeszowskiemu w 1343 roku za 289 praskich groszy. W XVI wieku rozwijało się tu tkactwo lnu i sukna. Czeski władca potwierdził przywilej targu tygodniowego i rocznego. Pod rządami opata Bernharda Rosy nastąpił rozkwit tkactwa lnu, tak że od 1698 roku mogły się odbywać targi lnu. Powstały osiedla dla tkaczy z drewnianymi domkami, tzw. „Dwunastu Apostołów” oraz „Siedmiu Braci”. Po sekularyzacji założono w Chełmsku Śląskim 3 fabryki włókiennicze, w 1913 było jeszcze tylko 149 tkaczy-chałupników. Po roku 1945 Chełmsko Śląskie utraciło status miasta i tym samym na znaczeniu.

Braszowice (pow. Ząbkowice Śląskie)
Położone u stóp Gór Sowich Braszowice zostały przypuszczalnie założone w 1221 roku, w okresie rządów Henryka I Śląskiego, jako łańcuchówka i zasiedlone niemieckimi kolonistami. W 1270 roku Braszowice zostały po raz pierwszy wzmiankowane jako parafia. W roku 1398 klasztor kamieniecki nabył część wsi należącą do rodziny von Zedlitz. Wraz z zakupem części będącej własnością rodziny von Reichenbach, wieś w 1683 roku całkowicie przeszła na klasztor. Po sekularyzacji posiadłości chełmskie przypadły Domowi Orańskiemu, a później Hohenzollernom.

Złotów (pow. Trzebnica)
W Złotowie, przy drodze z Wrocławia do Bukowic, cysterki z Trzebnicy aż do sekularyzacji posiadały folwark. Od 1592 roku sprawowały one jurysdykcję nad tą miejscowością. W roku 1339 przeorysza Jadwiga I nadała wsi nowe prawo targowe. Cenny drewniany kościół o konstrukcji zrębowej pochodzi z roku 1754 i od1810 należał do protestanckich kościołów patronackich Trzebnicy. W roku 1811 król Fryderyk Wilhelm III podarował wieś zasłużonemu w czasie wojen napoleońskich feldmarszałkowi, Gebhardowi Leberechtowi von Blücherowi (1742-1819).

Sieroszów (pow. Ząbkowice Śląskie)
Założona w 1260 roku łańcuchowa wieś Sieroszów w roku 1703 przeszła na własność klasztoru Henryków. Opat Heinrich III Kahlert już w 1688 roku nabył dobra szlacheckie Sieroszów. Pod rządami opata Tobiasa Ackermanna w roku 1710 zbudowano letnią rezydencję w stylu baroku. Kościół parafialny św. Michała Archanioła, wzniesiony w latach 1747-1749, posiada cenną ambonę w kształcie łodzi. W roku 1811 dominium Sieroszów stało się własnością barona von Röll, następnie ząbkowickiego kupca Heinricha Cruci i w 1825 roku poprzez sukcesję przeszło w ręce rodziny Dittrich, która zarządzała majątkiem przez wiele pokoleń aż do wypędzenia w 1946 roku.

Cytat:
„W sierpniu udaję się na pięć tygodni jako proboszcz do Sieroszowa, starego idyllicznego miasteczka koło Krzeszowa, które dawniej należało do klasztoru. Jak tu kiedyś przyjedziecie, to na pewno was tam zaciągnę. Czegoś tak sielankowego nigdzie się już nie znajdzie. Proboszcz musi do wód, a ja w tym czasie całkiem sam pasę jego 3600 owieczek. To moje letnisko. Wolę to niż leniuchowanie. Mogę tam w ciągu dnia przestudiować stare archiwum miejskie. Cały już rok cieszę się na te plany letnie.”
List benedyktyna, ojca von Lutterotti, opactwo Krzeszów, do siostry Johanny w Bolzano, Krzeszów, 21 czerwca 1929 r., archiwum prywatne Martina Braitenberga, Bolzano.

Herb krzeszowski na budynku plebanii w Chełmsku Śląskim, dawnym mieście klasztornym Krzeszowa. Fot.: Roland Grisar

Kościół parafialny św. Wawrzyńca w Braszowicach, dawnej wsi klasztoru kamienieckiego. Fot.: Josef Bögner

Chełmsko Śląskie, osiedle tkaczy tzw. „Dwunastu Apostołów“. Fot.: Heinrich von Lutterotti

Ambona w kształcie łodzi w kościele parafialnym św. Michała Archanioła w Sieroszowie, dawnej wsi klasztornej opactwa Henryków. Fot.: Nicola Remig

Sieroszów, dawna rezydencja letnia opatów henrykowskich. Fot.: Nicola Remig

Drewniany kościół o konstrukcji zrębowej w Złotowie, dawnej wsi klasztoru Trzebnica

Słup, dawna wieś klasztorna opactwa Lubiąż. Fot.: Magdalena Maruck

dalej