Wraz z przejęciem władzy na Śląsku w 1742 roku przez Prusy rozpoczął się przewlekły proces upadku śląskich zgromadzeń i klasztorów. Wysokie podatki i obciążenia, rosnąca reglamentacja gospodarcza i kłopoty z naborem nowych członków, zmusiły wspólnoty religijne do twardej walki o przeżycie. Mimo raczej tolerancyjnego nastawienia króla Prus do katolicyzmu dało się zauważyć na Śląsku wyraźne faworyzowanie protestantów. Kościół katolicki stracił przez to wiele ze swojej dotychczasowej władzy.

Po przegranej wojnie z Francją w 1806 roku, na mocy pokoju zawartego w Tylży (1807 r.), Prusy zostały zobowiązane do zapłaty nadzwyczaj wysokich kontrybucji. Dla uzdrowienia finansów państwa w pruskiej prowincji Śląsk, tak jak w całym królestwie Prus, królewskim edyktem z 30 października 1810 roku została wprowadzona całkowita kasata ok. 80 klasztorów i zgromadzeń. Dotyczyło to również wrocławskiej kapituły katedralnej, komturii Zakonu Krzyżackiego i administracji beneficjum duchownego joannitów.
Na mocy edyktu wszystkie dobra i cały majątek klasztorów stawały się nieodwołalnie własnością „Jego Wysokości Króla Prus”. Poprzez kasatę majątków duchowieństwa król Fryderyk Wilhelm III wybrał politycznie łatwą do przeprowadzenia metodę na spłacenie długów wojennych. W przeciwnym razie poddani zostaliby zobowiązani do wsparcia finansów państwa przez ogromne podwyżki podatków.

Do dotkniętych kasatą klasztorów należały także śląskie filie cysterskie. Począwszy od średniowiecza miały one znaczący udział w rozbudowie tego regionu oraz w religijnym, kulturalnym i gospodarczym rozwoju Śląska. Teraz mnisi rozproszyli się po całym świecie, budynki i nieruchomości zostały przeznaczone na inne cele. Każdy członek zakonu po likwidacji klasztoru stawał się osobą prywatną i musiał przejąć prawa i obowiązki każdego innego obywatela. Konkretny akt sekularyzacji realizowali specjalnie do tego wyznaczeni i zobowiązani do szczególnej solidarności z państwem pruskim, komisarze ds. sekularyzacji.

Biskup Wrocławia, Johann Christian von Hohenlohe-Waldenburg-Bartenstein, poddający się duchowi czasów, uległy i słaby, nie odważył sie sprzeciwiać. Nakazał generalnemu urzędowi Wikariatu Generalnego wspierać Główną Komisję ds. Sekularyzacji w jej działaniach. Sekularyzacja na Śląsku pozostała niekanoniczna, ponieważ papież nie został poproszony o zgodę.
 

titel_HsS_2_2
bilder_hss22_2
bilder_hss22_3
bilder_hss22_4
unten2

Edykt sekularyzacyjny z 30.10.1810. Źródło: Tajne Archiwum Państwowe Berlin

Herb biskupstwa wrocławskiego, Apostolische Visitatur Breslau

Portret księcia biskupa Josepha Christiana Franza zu Hohenlohe-Waldenburg-Bartenstein (1740-1817). Aus: Józef Pater: Poczet biskupów wrocławskich, Wrocław 2000, S. 104

bilder_hss22_1

Fryderyk II. Miedzioryt autorstwa J. F. Bause. Zbiory A. Franke, Berlin

Królowa Luiza i cesarz Napoleon 6 lipca 1807 roku w Tylży. Z: Paul Kittel (wyd.): Niemieckie wojny o niepodległość, Berlin, 1901

Król Fryderyk Wilhelm III. Miedzioryt autorstwa L. Buchhorna, 1813 r. Zbiory A. Franke, Berlin

dalej

Säkularisation in Schlesien  © Dokumentations- und Informationszentrum für schlesische Landeskunde im HAUS SCHLESIEN 2010