HsS_6_3

Krzeszów
1810-2010
Odrodzenie tradycji monastycznej

Mimo sekularyzacji i rozwiązania klasztoru miejscowym wiernym udało się przez wiele pokoleń kultywować starą krzeszowską tradycję. Przede wszystkim pielgrzymki oraz uroczystości roku kościelnego pozostawały nadal żywe. Istniała świadomość dziedzictwa cystersów i pragnienie ponownego zasiedlenia opactwa przez mnichów. W sprawę nowego założenia klasztoru szczególnie zaangażował się proboszcz Joseph Lux (1850-1931). Z wielkim poświęceniem i dużą dozą dyplomacji udało mu się zniweczyć plany przekształcenia klasztoru w fabrykę, seminarium nauczycielskie czy sanatorium. Przywrócenia do życia klasztoru Krzeszów dokonało się dzięki niemieckim benedyktynom z opactwa Emaus w Pradze. 2 lipca 1919 roku po trwającej 109 lat przerwie i w 185 rocznicę konsekracji wielkiego kościoła NMP na powrót rozbrzmiała chóralna modlitwa.
Pod rządami opata Alberta Schmitta (1894-1970) z zakonu benedyktynów Krzeszów szybko stał się znaczącym centrum monastycznym i liturgicznym, którego oddziaływanie sięgało daleko poza granice Śląska. Szeroko zakrojone prace renowacyjne w latach 1931-1944, m.in. odnowienie fasady wielkiego kościoła przy opactwie, restauracja fresków Willmanna w kościele św. Józefa i obrazu Matki Boskiej Łaskawej oraz zawieszenie nowych dzwonów pozwoliły odzyskać klasztorowi dawną świetność.
W latach 1940 - 1945 władze narodowo-socjalistyczne przejęły klasztor i urządziły w nim obóz przejściowy dla Niemców z Bukowiny, wrocławskich Żydów, robotników przymusowych z Lotaryngii oraz węgierskich Niemców. Spośród 63 zakonników 14 straciło życie biorąc udział w wojnie.
12 maja 1946 roku benedyktyni zostali wypędzeni razem z cywilną ludnością Krzeszowa. Konwent znalazł nową ojczyznę w Bad Wimpfen nad rzeką Neckar. Pod koniec maja 1946 roku do Krzeszowa przybyły polskie benedyktynki ze Lwowa. Ich współpraca z czterema mnichami innej narodowości, którzy pozostali w klasztorze i nie podlegali polskiemu dekretowi o wysiedleniach, układała się bardzo harmonijnie. Wraz z nastaniem polskiej ery Grüssau został przemianowany na Krzeszów, a do roku 1984 dokonała się wymiana ludności.
W latach 1971-2007 probostwo krzeszowskie zostało przejęte przez cystersów z Wąchocka, archidiecezja krakowska. Odtąd obowiązki duszpasterskie wobec wiernych spełniają księża świeccy z diecezji legnickiej.

Po zmianach politycznych roku 1989 na nowo ożyło tradycyjne pielgrzymowanie. Zakrojone na szeroką skalę prace renowacyjne sprawiły, że dzisiaj dawne założenie klasztorne ponownie stało się wspaniałym klejnotem sztuki i historii.

Cytat: „Wraz z nieszporami święta Nawiedzenia Marii Panny po 25 latach zapłonął na nowo święty ogień chwały Bożej, który przed 109 laty podczas kasaty zakonu w 1810 roku tak gwałtownie został ugaszony (…). Przybyliśmy na Śląsk, tutaj do Krzeszowa, gdzie już w 1242 roku pierwsi benedyktyni założyli klasztor, którym potem przez ponad 500 lat opiekowali się cystersi, bracia nasi serdeczni. Był to niewielki, skromny, trudny początek.”
Z uroczystego kazania benedyktyna, ojca Nikolausa von Lutterotti w dniu 2 lipca 1944, w: Ambrosius Rose (wyd.): Miłość duszpasterza i wierność stronom ojczystym, dla uczczenia pamięci ojca Nikolausa von Lutterotti, Stuttgart 1957, str. 179

Opat Albert Schmitt (1894-1970) z zakonu benedyktynów w dniu swoich święceń 10 sierpnia 1924 r. Fot.: Archiwum klasztorne w Wimpfen

Ojciec Nikolaus von Lutterotti (1892-1955), ostatni przeor niemieckiego zakonu benedyktynów w dniu swoich 60 urodzin 22 lipca 1952 r. Fot.: Archiwum klasztorne w Wimpfen

Widok z kościoła NMP na kościół św. Józefa i zajazd. Fot.: Nicola Remig

Widok założenia klasztornego, pocz. XX w., dawna widokówka

Spalona wieża północna, zdjęcie lotnicze po 1913 r. Fot.: Archiwum klasztorne w Wimpfen

Transport der neuen Glocken vom Bahnhof Grüssau zur Marienkirche, Januar 1935. Foto: Klosterarchiv Wimpfen

Klasztor benedyktynek z opactwa Wszystkich Świętych w Krzeszowie, wcześniej we Lwowie, ok. 1960 r. Fot.: Archiwum klasztorne w Krzeszowie

Budynek konwentu po restauracji, 2007 r. Fot.: Roland Grisar

dalej