HsS_7_3

Trzebnica
1810-2010
Pielgrzymowanie do św. Jadwigi ciągle żywe

Do opuszczonego i ogołoconego klasztoru w Trzebnicy wprowadzili się początkowo różni pruscy urzędnicy z rodzinami. W czasie wojen napoleońskich w budynkach byłego klasztoru umieszczono rosyjskich jeńców wojennych oraz służyły one za lazaret dla pruskich i rosyjskich żołnierzy. Następnie część obiektów klasztornych kupił za 10000 talarów tajny radca handlowy Wilhelm Oelsner (1766-1848), znaczący śląski przedsiębiorca z branży tekstylnej, i urządził w nich w 1825 roku ręczną przędzalnię wełny. Z niej powstała fabryka sukna dająca zatrudnienie i utrzymanie 300 robotnikom. Dla uzyskania miejsca na hale fabryczne Oelsner w poważnym stopniu naruszył konstrukcję budynków i doprowadził przez to do ich ruiny.

Także dawna cela św. Jadwigi w dziedzińcu północnym padła ofiarą przebudowy. Po likwidacji fabryki w 1857 roku wydawało się niemożliwym przywrócenie obiektu do dawnej świetności. Zniszczenia były tak duże, że nawet państwo pruskie nie wiedziało, co począć z na wpół zrujnowanym klasztorem.

Dopiero Śląskim Kawalerom Maltańskim, a przede wszystkim Kongregacji Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza zawdzięczamy uratowanie tego założenia. Kawalerowie maltańscy urządzili w południowym skrzydle szpital wojskowy, a opiekę nad chorymi i nadzór nad obiektem przekazali boromeuszkom. Przybyły one w roku 1861 z Nysy do Trzebnicy i założyły tu swój dom macierzysty. W roku 1892 stały się właścicielkami całego kompleksu i rozbudowały kupiony od kawalerów maltańskich szpital. Dzisiaj w pomieszczeniach tych znajduje się dom starców i dom opieki.

Również po sekularyzacji pielgrzymowano do św. Jadwigi. W okresie narodowo-socjalistycznej walki z kościołem Trzebnica obok Barda i Góry Świętej Anny stała się ważną ostoją dla śląskich katolików. Po wypędzeniu ludności niemieckiej w 1945 roku pielgrzymki są w dalszym ciągu kontynuowane przez ludność polską, a opiekę nad nimi sprawują salwatorianie. Od roku 1981 obok bazyliki znajduje się dom pielgrzyma z Muzeum Kultu św. Jadwigi. Po roku 1989 dzięki inicjatywie diecezji augsburskiej całe założenie zostało gruntownie odrestaurowane ze środków Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. W roku 2007 Watykan ogłosił Trzebicę sanktuarium randze międzynarodowej, a ścieżka pielgrzymia św. Jadwigi została poświęcona przy udziale licznie zgromadzonych wiernych. Od ponad 800 lat pątnicy z całego świata, a szczególnie z Polski i Niemiec, odwiedzają to tradycyjne miejsce kultu.

„Uroczystości ku czci św. Jadwigi 16 października 1978 były największym wydarzeniem w historii Trzebnicy. W tym to bowiem dniu konklawe w Rzymie wybrało na papieża krakowskiego arcybiskupa Karola Wojtyłę, który wielokrotnie bywał w Trzebnicy, aby odprawiać tu msze i głosić kazania.”
Antoni Kiełbasa, salwatorianin: Trzebnica – miasto, klasztor, kościół, św. Jadwiga, Trzebnica 2007, str. 44

Fabryka sukna. Fot.: Roland Grisar

Dawna fotografia budynku konwentu, szpital Kawalerów Maltańskich. Zbiory Manfreda Schmitta

Jadalnia domu starców i domu opieki w Trzebnicy. Klasztor Trzebnica, Schnell & Steiner, 1998

Pielgrzymka do św. Jadwigi. Fot.: Kongregacja Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza

Ołtarz św. Jadwigi, dawna widokówka. Zbiory Manfreda Schmitta

dalej