HsS_9_2

Klasztor Jemielnica
1810
Opat Eugen Stanitzka podporządkowuje się edyktowi

24 listopada 1810 pojawił się w Jemielnicy odpowiedzialny za sekularyzację komisarz sądowy Wiesner z Opola i w imieniu króla zarządził kasatę istniejącego od ponad 500 lat klasztoru. W tym dniu łącznie z opatem Eugenem Stanitzką znajdowało się w klasztorze 21 mnichów, którzy bez wyjątku pochodzili z okolicznych wsi i miasteczek. Siedmiu spośród nich pracowało w folwarkach, dwóch było kapłanami w Toszku i Sławęcicach, trzech sprawowało opiekę duszpasterską w parafii Jemielnica, jeden był spowiednikiem, kaznodzieją i nauczycielem (confessarius) w zakonie żeńskim w Trzebnicy, a pozostali byli starzy, chorzy i niedołężni i rzadko mogli brać udział w uroczystych nabożeństwach.
Prałat Stanitzka urodził się 14 sierpnia 1743 w Strzelcach Opolskich, a święcenia kapłańskie przyjął w roku 1768. Przez wiele lat był confessariusem cysterek trzebnickich, zanim w 1781 został wybrany opatem. W czasie jego rządów zrealizowano wiele projektów budowlanych zarówno w Jemielnicy, jak i na dalszych terenach należących do klasztoru, m.in. utworzył on nowy trakt biblioteczny i zbudował nowy browar oraz słodownię. Komisarz nadzwyczajny ds. spraw zniesienia dóbr klasztornych na Śląsku, Johann Gustav Gottlieb Büsching, podczas swojej pierwszej wizyty w Jemielnicy w dniu 14 maja 1811 roku określił prałata jako „starego, całkiem dobrego i trochę ceremonialnego człowieka”, który chętnie zezwolił mu na wgląd w akta i dokumenty. Po kasacie klasztoru rząd przyznał opatowi Eugenowi roczną emeryturę w wysokości 1200 talarów Rzeszy. Pozostał on proboszczem w Jemielnicy i poświęcił się sprawom edukacji. Po jego śmierci w 1821 insygnia opata, m.in. 2 złote łańcuchy, 3 pierścienie i 5 pektorałów, przypadły spadkobiercom.
Ze splądrowanej w 1627 przez wojska Mansfelda w czasie wojny trzydziestoletniej biblioteki klasztornej pozostało tylko niewiele woluminów. 10 cennych manuskryptów z tych zbiorów znalazło się w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu, w tym powstały w Hradec Králové drogocenny mszał z roku 1424, który zakupił opat Johann Nucius.
Znajdujące się w Archiwum Państwowym we Wrocławiu dokumenty z archiwum klasztornego prawdopodobnie zaginęły w 1945 roku, w tym akta Głównej Komisji ds. Sekularyzacji z lat 1810-1814. We wrocławskim Archiwum Archidiecezjalnym, obok pojedynczych dokumentów, znajdują się jeszcze tylko akta dotyczące parafii patronackiej Żędowice.

Cytat: Kronikarz klasztoru Jemielnica daje upust swemu złemu nastrojowi, gdy do księgi pogrzebów klasztoru wpisuje: „14 listopada 1810 o godzinie 4 po południu zmarł w wieku ponad 500 lat na wskutek spowodowanej przez królewsko-pruskiego komisarza i radcę sprawiedliwości Wiesnera z Opola apopleksji, klasztor Jemielnica.” Johannes Kopietz, Z historii książęcego klasztoru cystersów w Jemielnicy, Periodyk Górnośląski, 10 (1911/12, str. 118-124)

Widok na wieżę i kościół. Dawna widokówka. Zbiory Haus Schlesien

Kościół klasztorny, barokowe wnętrze.
Fot.: Nicola Remig

Były kościół klasztorny od wschodu. Dawna widokówka. Zbiory Haus Schlesien

Księga z bibioteki klasztornej

Dawna widokówka z widokiem klasztoru na Piasku, obecnie Biblioteka Uniwersytecka. Wg Theodora Blätterbauera. Zbiory Haus Schlesien

dalej