Spokojne, uczone spojrzenie zza dużych okularów to właściwie nie portret żołnierza, mimo iż nosi on mundur Wehrmachtu. Niewielka akwaforta ze zbiorów Muzeum Miedzi w Legnicy przedstawia wizerunek Herberta Mertina. Poniżej podobizny znajduje się imię i nazwisko żołnierza oraz daty życia. Herbert Mertin urodził się w Legnicy 3 października 1919 r. Zmarł 10 sierpnia 1942 r., mając niespełna 23 lata. Śmierć dosięgła go na froncie wschodnim, w okolicach położonego nad Wołgą miasta Rżew.

Wiadomość o śmierci starszego szeregowego (Gefreiter) Herberta Mertina zamieściła gazeta „Liegnitzer Tageblatt”. Z nekrologu dowiadujemy się, że zmarły był studentem przygotowującym się do ukończenia nauki na Wydziale Filozoficznym (candidatus philosophiae). O utracie jedynego syna, który, jak napisano, „oddał swoje życie za przyszłość naszej Rzeszy”, informowali pogrążeni w żałobie rodzice: Paul Mertin i jego żona, Selma z domu Michel. Miejscem ostatniego spoczynku młodego legniczanina jest cmentarz wojskowy w Rżewie.

Ojciec Herberta, Paul Mertin(1899-1973) od 1 lipca 1924 r. pracował w Muzeum Dolnośląskim (Niederschlesisches Museum) w Legnicy, w latach 40. XX w. pełnił funkcję inspektora muzealnego. W periodyku wydawanym przez Mitteilungen des Geschichts- und Altertums-Vereins zu Liegnitz Paul Mertin publikował artykuły dotyczące odkryć archeologicznych z terenu Legnicy i okolic. Znane są również jego opracowania dotyczące miejskich zabytków renesansowych, a także legnickiego herbu z dokumentu króla czeskiego z 1453 r.

Wydaje się, że wpływ ojca, a także dorastanie w otoczeniu legnickiego muzeum oraz lokalnych miłośników historii rozbudziły u Herberta Mertina zainteresowanie przeszłością. Wkraczający w dorosłość młodzieniec podjął studia z zakresu archeologii, a także prehistorii. W 1940 r. w Mitteilungen des Geschichts- und Altertums-Vereins zu Liegnitz ukazały się dwa komunikaty młodego badacza, poświęcone odkryciu ceramiki z epoki kamienia w podlegnickiej wsi Stare Piekary, a także późnogotyckim przedmiotom odnalezionym w 1930 r. podczas prac budowlanych prowadzonych w legnickim Rynku.

Śmierć Herberta Mertina przypadła w okresie intensywnych walk o Rżew, toczonych w sierpniu 1942 r. Celem radzieckiej kontrofensywy, przeprowadzonej siłami Frontu Kalinińskiego generała Iwana Koniewa i Frontu Zachodniego generała Gieorgija Żukowa była likwidacja wysuniętych pozycji niemieckiej 9. Armii wokół miasta, znajdujących się ok. 200 km od Moskwy i w dalszej perspektywie – rozbicie całej Grupy Armii Środek. Pomimo początkowych sukcesów, ataki Armii Czerwonej zostały odparte przez Niemców.

Pośmiertna podobizna Herberta Mertina wykonana została w 1943 r.

Ten wpis na blogu jest gościnnym postem z Muzeum Miedzi w Legnicy. Ilustracje pochodzą ze zbiorów muzeum. Więcej informacji o muzeum i jego wystawach pod: http://muzeum-miedzi.art.pl/

Autor: Konrad Byś